و احتمال وجود جهش ژنتیکی مستعدکننده به سرطان پستان و تخمدان
کاملا رایگان برای استفاده عموم و پزشکان
سامانه HerCanRisk خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را با جمعآوری اطلاعاتی در مورد سابقه شخصی و خانوادگی سرطان در شما تخمین میزند. همچنین احتمال وجود جهش در برخی از ژنهای مستعدکننده ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را در شما محاسبه میکند.
این اطلاعات به شما و پزشکتان کمک میکند تا غربالگری برای سرطان پستان را برای خود برنامهریزی کنید و تصمیم بگیرید که آیا به آزمایش ژنتیکی نیاز دارید یا خیر.
خطر سرطان پستان تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیک، هورمونی، محیطی و شیوههای زندگی قرار دارد. در زیر، برخی از عوامل اصلی مرتبط با خطر سرطان پستان آورده شدهاند:
مهم است به یاد داشته باشید که این عوامل به شکلهای پیچیده با یکدیگر تعامل دارند، و همه افراد دارای عوامل خطر، لزوما به سرطان پستان مبتلا نمیشوند. در حالی که برخی از افراد بدون عوامل خطر واضح ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. اگر به هر یک از این گروهها تعلق دارید، ممکن است تمایل داشته باشید خطر ابتلا به سرطان پستان در طول زندگی خود را تخمین بزنید. بسته به خطر شما، ممکن است بخواهید بهطور منظم برای سرطان پستان غربالگری کنید، زیرا تشخیص زودهنگام میتواند شانس بقای شما را افزایش دهد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه میکند که زنان ۵۰ تا ۶۹ ساله هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. انجام غربالگری منظم، خودآزمایی و مشاوره با پزشکان برای شناسایی زودهنگام و مدیریت خطر ابتلا به سرطان پستان در افراد پرخطر اهمیت بسیاری دارد.
چندین ابزار و مدل ارزیابی خطر از جمله BRCAPRO, IBIS و BOADICEA موجود میباشند که به تعیین خطر ابتلا به سرطان پستان در افراد کمک میکنند. این ابزارها عوامل مختلفی از جمله سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی، عوامل ژنتیکی و عوامل زندگی فرد را برای ارزیابی خطر در نظر میگیرند. ابزار مورد استفاده در این وبسایت، مدل BOADICEA است که یک ابزار جامع برای تخمین خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان میباشد. این ابزار توسط پژوهشگران دانشگاه کمبریج توسعه یافته و بر اساس تحقیقات و تجزیه و تحلیل دادههای گسترده ساخته شده است. این ابزار برای ارزیابی خطر شخصی ابتلا به سرطان پستان با در نظر گرفتن یک طیف گسترده از عوامل خطر، از جمله عوامل ژنتیکی، هورمونی، شیوهزندگی و بارداری ایجاد شده است. BOADICEA بهخصوص برای شناسایی افرادی که از انجام آزمونهای ژنتیکی تکمیلی یا اقدامات پیشگیرانه سود میبرند، مفید میباشد.
زنانی که به عنوان افراد با خطر بالا برای ابتلا به سرطان پستان شناخته شدهاند، میتوانند از یک رویکرد فردی و جامع در مدیریت خطرشان با مشورت با پزشک خود بهرهمند گردند. در زیر برخی از راهکارها و توصیههایی که ممکن است برای زنان با خطر بالا در نظر گرفته شود، آورده شدهاند:
لازم به ذکر است که برنامه مدیریت خطر مناسب ممکن است برای هر فرد بر اساس عوامل خطر خاص آن فرد، ترجیحات و سلامت کلی او متفاوت باشد. بنابراین، زنان با خطر بالا برای ابتلا به سرطان پستان باید به صورت نزدیک با تیم پزشکی خود، از جمله پزشکان متخصص و مشاوران ژنتیک همکاری کنند تا یک برنامه مدیریت خطر فردی و جامع برای خود داشته باشند. پیگیری منظم و انجام غربالگری ها و مداخلات توصیهشده میتواند بهطور قابل ملاحظهای به شناسایی زودرس سرطان پستان و بهبود نتایج درمان برای زنان با خطر بالای ابتلا به سرطان پستان کمک کند.
سرطان پستان ارثی نوعی سرطان پستان است که به دلیل جهشهای ارثی در ژنهای خاصی ایجاد میشود که خطر ابتلا به سرطان پستان و یا سایر سرطانها را افزایش میدهد.
حدود ۵ تا ۱۰ درصد سرطانهای پستان ارثی هستند. شایعترین ژنهای دخیل در سرطان پستان ارثی BRCA1 و BRCA2نام دارند که با ترمیم DNA آسیب دیده، از سرطان جلوگیری میکنند. زمانی که جهشی در این ژنها ایجاد میشود، دیگر نمیتوانند بهدرستی عمل کنند و میتوانند منجر به رشد و تقسیم کنترل نشده سلولی شوند. افرادی که جهشهای BRCA را به ارث میبرند، شانس بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان به ویژه در سنین پایینتر دارند و همچنین ممکن است خطر ابتلا به سرطانهای تخمدان، پانکراس و پروستات در این افراد افزایش پیدا کند. ژنهای دیگری که در صورت جهش میتوانند باعث سرطان پستان ارثی شوند عبارتند از: PTEN، TP53، CDH1، STK11، PALB2، ATM و CHEK2 . این ژنها نیز در ترمیم DNA یا سرکوب تومور نقش دارند و جهش آنها میتواند بر ثبات و تنظیم رشد سلولها تأثیر بگذارد و باعث ایجاد سرطان گردد.
داشتن سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان، به ویژه در میان بستگان درجه یک (مادر، خواهر یا دختر)، میتواند نشان دهنده خطر بالای سرطان پستان ارثی باشد. با این حال، همه افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند، دارای جهش ژنتیکی نیستند و هرکسی که دارای جهش ژنتیکی است، به سرطان پستان مبتلا نخواهد شد.
عوامل دیگری مانند سن، سبک زندگی و قرار گرفتن در معرض محیط نیز میتوانند بر خطر ابتلا به سرطان پستان تأثیر بگذارند. بنابراین، مهم است که خطر ابتلا به جهش در این ژنها را بر اساس سابقه شخصی و خانوادگی سرطان خود تخمین بزنید و اگر نگران خطر ابتلا به سرطان پستان ارثی هستید، آزمایش و مشاوره ژنتیک را در نظر بگیرید. آزمایش ژنتیک میتواند به شما در درک خطر و تصمیمگیری آگاهانه در مورد سلامتی و گزینههای پیشگیرانه کمک کند.
زنانی که به دلیل جهش در ژنهای مستعدکننده ابتلا به سرطان پستان در معرض خطر بالای سرطان پستان هستند، ممکن است گزینههای زیر را برای کاهش خطر یا تشخیص زودهنگام سرطان در نظر بگیرند:
تصمیم گیری برای انتخاب هر یک از این گزینه ها به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند سابقه شخصی و خانوادگی سرطان، نتایج آزمایشات ژنتیکی، سن، وضعیت سلامتی، و بالاخره ترجیح شخصی افراد. زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پستان هستند باید با پزشک خود در مورد مزایا و مضرات هر گزینه صحبت کنند و بر اساس شرایط فردی خود انتخاب های آگاهانه ای داشته باشند.
سرطان پستان (BC) شایعترین سرطان در ایران است که ۱۲/۹ درصد از کل سرطانها را به خود اختصاص داده است و تقریباً از هر ۲۰ زن یک نفر به آن مبتلا میشود. علت اکثر سرطانها ناشناخته است، اما تقریباً 5 تا 10 درصد از همه سرطانهای پستان، ارثی هستند و به دلیل جهشهای ژنی هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود.
از جمله مهمترین این جهشها، جهش در دو ژن BRCA1 و BRCA2 است که به شدت با سرطان پستان، تخمدان، پانکراس و پروستات مرتبط میباشند. هر فردی، دو نسخه از ژنهای BRCA1 و BRCA2 دارد که از هر یک از والدین خود به ارث میبرد. اگر ژن BRCA1 یا BRCA2 (به دلیل تغییر ژنتیکی یا جهش)، بهدرستی کار نکند خطر ابتلا به سرطان افزایش مییابد. جهشهای BRCA، زنان را مستعد ابتلا به سرطان پستان (تا ۸۰٪) و سرطان تخمدان (۲۰ تا ۴۰٪) در طول زندگی میکند. مردانی که دارای جهش BRCA هستند در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات (تا ۳۵٪) و پانکراس هستند. تخمین زده میشود که از هر ۴۰۰-۳۰۰ نفر، یک نفر حامل جهش در یکی از دو ژن BRCA است. با اینحال، احتمال جهش در گروههای خاصی بیشتر از میانگین جمعیت است.
این گروهها عبارتند از:
دانستن اینکه آیا جهشی در ژنهای BRCA1/2 (یا یک ژن سرطان ارثی دیگر) دارید یا نه، میتواند به شما و یا پزشکتان کمک کند تا خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را در خود بهتر پیشبینی کنید. همچنین اطلاع از ناقل بودن جهش در این ژنها، گزینههای جراحیهای پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، غربالگری برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه و ارائه درمانهای هدفمندتر در صورت تشخیص سرطان را برای فرد ناقل مطرح میکند. علاوه بر آن، سایر افراد خانواده نیز با دانستن وضعیت خود به لحاظ داشتن جهش ژنتیکی مشابه، میتوانند اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا، تشخیص زودرس یا درمان مؤثرتر سرطان در صورت ابتلا را انجام دهند.
بهطور معمول، اگر فردی تصمیم به انجام آزمایش ژنتیکی داشته باشد، میتواند یکی از سه نوع نتیجه زیر را دریافت کند :
اگر مشخص شود که فردی حامل جهش در BRCA1، BRCA2 یا یک ژن سرطان ارثی دیگر است (یعنی نتیجه مثبت)، این یافته به توضیح دلیل ابتلای او به سرطان یا داشتن سابقه خانوادگی سرطان کمک میکند. همچنین میتواند به این مفهوم باشد که فرد ناقل جهش ژنتیکی در معرض خطر ابتلا به سرطان در آینده میباشد. مهم است بدانید که مثبت بودن آزمایش یک تشخیص نیست و به این معنا نیست که فرد قطعاً به سرطان مبتلا خواهد شد. با داشتن این اطلاعات ژنتیکی، حاملان جهش ژنتیکی میتوانند تصمیمات آگاهانه ای در مورد چگونگی مدیریت افزایش خطر ابتلا به سرطان در خود بگیرند.
اگر مشخص شود که فردی حامل جهش در یکی از ژنها است، این میتواند پیامدهایی برای اعضای خانواده نیز داشته باشد. هر فرزند یا خواهر و برادر بیولوژیکی (چه مرد و چه زن) 50% احتمال دارد که حامل همان جهش ژنتیکی و مستعد ابتلا به سرطان باشد. داشتن یک نتیجه جهش مثبت نیز به احتمال زیاد به این معنی است که یکی از والدین فرد حامل همان جهش ژنی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان پستان ارثی و درک نتایج آزمایشات ژنتیکی، میتوانید ویدیوهای کوتاه زیر را مشاهده کنید:
تمام حقوق این سایت متعلق به HerCanRisk میباشد.