در حال بارگذاری .....

پایگاه بررسی

خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان

و احتمال وجود جهش ژنتیکی مستعد‌کننده به سرطان پستان و تخمدان

کاملا رایگان برای استفاده عموم و پزشکان

robon

درباره سامانه HerCanRisk

سامانه HerCanRisk خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را با جمع‌آوری اطلاعاتی در مورد سابقه شخصی و خانوادگی سرطان در شما تخمین می‌زند. همچنین احتمال وجود جهش در برخی از ژن‌های مستعد‌کننده ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را در شما محاسبه می‌کند.
این اطلاعات به شما و پزشکتان کمک می‌کند تا غربالگری برای سرطان پستان را برای خود برنامه‌ریزی کنید و تصمیم بگیرید که آیا به آزمایش ژنتیکی نیاز دارید یا خیر.

آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ساژن

پیشرو در ارائه به روزترین آزمایش‌های ژنتیکی در ایران

خطر سرطان پستان:

خطر سرطان پستان تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیک، هورمونی، محیطی و شیوه‌های زندگی قرار دارد. در زیر، برخی از عوامل اصلی مرتبط با خطر سرطان پستان آورده شده‌اند:

۱. جنسیت و سن:
  • سرطان پستان در زنان نسبت به مردان رایج‌تر است.
  • خطر ابتلا به سرطان پستان با افزایش سن افزایش می‌یابد، و بیشترین موارد در زنان بالای ۵۰ سال اتفاق می‌افتد.
۲. تاریخچه خانوادگی و ژنتیک:
  • داشتن سابقه خانوادگی سرطان پستان، به‌خصوص در خویشاوندان درجه اول (مادر، خواهر، دختر)، می‌تواند خطر را افزایش دهد.
  • وجود جهش در برخی ژن‌ها مانند BRCA1 و BRCA2 نیز خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را افزایش می‌دهند.
۳. تاریخچه شخصی:
  • زنانی که سابقه قبلی سرطان پستان داشته‌اند، خطر ابتلا مجدد به سرطان پستان را دارند.
  • برخی بیماری‌های غیرسرطانی پستان نیز ممکن است بر خطر ابتلا به سرطان تأثیر بگذارند.
۴. عوامل هورمونی
  • شروع زودرس قاعدگی (قبل از سن ۱۲) و یائسگی دیرهنگام (پس از سن ۵۵) می‌تواند خطر را افزایش دهد.
  • سن بالا در زمان بارداری اول یا عدم حاملگی ممکن است با خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان همراه باشد.
  • استفاده از درمان جایگزین هورمونی (HRT)، به ویژه ترکیب استروژن و پروژسترون، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
۵. تراکم بافت پستان:
  • زنان با بافت پستان متراکم ممکن است خطر سرطان پستان بیشتری داشته باشند.
۶. پرتودرمانی قبلی:
  • انجام پرتودرمانی در قفسه سینه، به ویژه در سنین جوانی، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
۷. شیوه‌های زندگی:
  • مصرف الکل: خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که مشروبات الکلی مصرف می‌کنند نسبت به زنانی که الکل مصرف نمی‌کنند بیشتر است.
  • فعالیت فیزیکی: زنانی که فعالیت بدنی ندارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند. فعالیت بدنی می‌تواند با کمک به حفظ وزن مناسب، کاهش التهاب، بهبود سیستم ایمنی بدن و کاهش سطح استروژن و انسولین، خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد.
  • افزایش وزن بدن: زنانی که اضافه وزن دارند یا پس از یائسگی دچار افزایش وزن می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند. به این دلیل که بافت چربی استروژن می‌سازد و سطوح بالای استروژن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
۸. رژیم غذایی:
  • نقش رژیم غذایی در خطر سرطان پستان، یک حوزه تحقیقاتی در حال پیشرفت است، اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که رژیم غذایی با فراوانی میوه، سبزیجات و غلات کامل ممکن است با کاهش خطر مرتبط باشد.

مهم است به یاد داشته باشید که این عوامل به شکل‌های پیچیده با یکدیگر تعامل دارند، و همه افراد دارای عوامل خطر، لزوما به سرطان پستان مبتلا نمی‌شوند. در حالی که برخی از افراد بدون عوامل خطر واضح ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. اگر به هر یک از این گروه‌ها تعلق دارید، ممکن است تمایل داشته باشید خطر ابتلا به سرطان پستان در طول زندگی خود را تخمین بزنید. بسته به خطر شما، ممکن است بخواهید به‌طور منظم برای سرطان پستان غربالگری کنید، زیرا تشخیص زودهنگام می‌تواند شانس بقای شما را افزایش دهد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می‌کند که زنان ۵۰ تا ۶۹ ساله هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. انجام غربالگری منظم، خودآزمایی و مشاوره با پزشکان برای شناسایی زودهنگام و مدیریت خطر ابتلا به سرطان پستان در افراد پرخطر اهمیت بسیاری دارد.

ابزارهای موجود برای تخمین خطر ابتلا به سرطان پستان:

چندین ابزار و مدل ارزیابی خطر از جمله BRCAPRO, IBIS و BOADICEA موجود می‌باشند که به تعیین خطر ابتلا به سرطان پستان در افراد کمک می‌کنند. این ابزارها عوامل مختلفی از جمله سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی، عوامل ژنتیکی و عوامل زندگی فرد را برای ارزیابی خطر در نظر می‌گیرند. ابزار مورد استفاده در این وبسایت، مدل BOADICEA است که یک ابزار جامع برای تخمین خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان می‌باشد. این ابزار توسط پژوهشگران دانشگاه کمبریج توسعه یافته و بر اساس تحقیقات و تجزیه و تحلیل داده‌های گسترده ساخته شده است. این ابزار برای ارزیابی خطر شخصی ابتلا به سرطان پستان با در نظر گرفتن یک طیف گسترده از عوامل خطر، از جمله عوامل ژنتیکی، هورمونی، شیوه‌زندگی و بارداری ایجاد شده است. BOADICEA به‌خصوص برای شناسایی افرادی که از انجام آزمون‌های ژنتیکی تکمیلی یا اقدامات پیشگیرانه سود می‌برند، مفید می‌باشد.

راهکارهای موجود برای افراد دارای خطر بالای سرطان پستان:

زنانی که به عنوان افراد با خطر بالا برای ابتلا به سرطان پستان شناخته شده‌اند، می‌توانند از یک رویکرد فردی و جامع در مدیریت خطرشان با مشورت با پزشک خود بهره‌مند گردند. در زیر برخی از راهکار‌ها و توصیه‌هایی که ممکن است برای زنان با خطر بالا در نظر گرفته شود، آورده شده‌اند:

۱ . غربالگری مستمر
- ماموگرافی: ممکن است به زنان با خطر بالا توصیه شود که از سنین پایین‌تر شروع به ماموگرافی کنند یا اسکن‌های بیشتری داشته باشند.
- MRI پستان: علاوه بر ماموگرافی، تصویربرداری از سینه با استفاده از رزونانس مغناطیسی (MRI) ممکن است برای افزایش دقت، به ویژه در زنان با خطربالا، توصیه شود.
-معاینه پستان توسط پزشک: معاینه پستان توسط یک پزشک متخصص می‌تواند برای ارزیابی سلامت آن مورد استفاده قرار گیرد.
۲ . مشاوره و آزمایش ژنتیکی:
- زنان با تاریخچه خانوادگی قوی یا عوامل خطر خاص ممکن است از مشاوره ژنتیک برای ارزیابی نیاز به آزمایش ژنتیک بهره‌مند شوند. جهش‌ در ژن‌هایی مانند BRCA1 و BRCA2 می‌تواند خطر سرطان پستان را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد.
- نتایج آزمایش ژنتیکی می‌توانند در تصمیم‌گیری در مورد اقدامات پیشگیرانه و گزینه‌های درمانی کمک کنند.
۳ . داروهای پیشگیرانه:
- برخی داروها مانند تاموکسیفن ممکن است برای زنان با خطر بالا در نظر گرفته شوند تا خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهند. این داروها به نام مهارگران گیرنده استروژن انتخابی (SERMs) شناخته می‌شوند.
- مشورت با پزشک برای ارزیابی مزایا و عوارض جانبی این داروها الزامی است.
۴ . اعمال جراحی:
- جراحی پیشگیرانه پستان‌ها: برخی از زنان با خطر بسیاربالا مثل ناقلان جهش در ژن‌های BRCA ممکن است انتخاب کنند که عمل برداشتن یک هر دو پستان را انجام دهند تا خطر ابتلا به سرطان پستان را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند.
-برداشتن تخمدانها: برای زنان با برخی از جهش‌های ژنتیکی، بیرون‌ آوردن تخمدانها (اوفورکتومی) ممکن است برای کاهش خطر مورد نظر باشد، زیرا عوامل هورمونی باعث افزایش خطر سرطان پستان می‌شوند.
۵ . تغییرات در شیوه ‌زندگی:
- اتخاذ یک شیوه‌زندگی سالم، شامل ورزش منظم، رژیم غذایی متعادل و حفظ وزن سالم، می‌تواند به بهبود کلی سلامت کمک کرده و ممکن است تأثیر مثبتی بر خطر سرطان پستان داشته باشد.
- توصیه می‌شود مصرف الکل قطع یا محدود شود، زیرا مصرف الکل با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط است.
۶ . پیگیری منظم با پزشک:
- زنان با خطر بالا باید دوره‌های پیگیری منظم با پزشک خود داشته باشند تا وضعیت خطر خود را ارزیابی کنند و در مورد هر تغییر در سلامت یا شیوه‌زندگی گفتگو کنند.
- نظارت پزشک متخصص برای اتخاذ تصمیم در مورد راهکار‌های مدیریت خطر سرطان پستان بسیار حیاتی است.

لازم به ذکر است که برنامه مدیریت خطر مناسب ممکن است برای هر فرد بر اساس عوامل خطر خاص آن فرد، ترجیحات و سلامت کلی او متفاوت باشد. بنابراین، زنان با خطر بالا برای ابتلا به سرطان پستان باید به صورت نزدیک با تیم پزشکی خود، از جمله پزشکان متخصص و مشاوران ژنتیک همکاری کنند تا یک برنامه مدیریت خطر فردی و جامع برای خود داشته باشند. پیگیری منظم و انجام غربالگری ها و مداخلات توصیه‌شده می‌تواند به‌طور قابل ملاحظه‌ای به شناسایی زودرس سرطان پستان و بهبود نتایج درمان برای زنان با خطر بالای ابتلا به سرطان پستان کمک کند.

سرطان پستان ارثی چیست؟

سرطان پستان ارثی نوعی سرطان پستان است که به دلیل جهش‌های ارثی در ژن‌های خاصی ایجاد می‌شود که خطر ابتلا به سرطان پستان و یا سایر سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.

حدود ۵ تا ۱۰ درصد سرطان‌های پستان ارثی هستند. شایع‌ترین ژن‌های دخیل در سرطان پستان ارثی BRCA1 و BRCA2نام دارند که با ترمیم DNA آسیب دیده، از سرطان جلوگیری می‌کنند. زمانی که جهشی در این ژن‌ها ایجاد می‌شود، دیگر نمی‌توانند به‌درستی عمل کنند و می‌توانند منجر به رشد و تقسیم کنترل نشده سلولی شوند. افرادی که جهش‌های BRCA را به ارث می‌برند، شانس بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان به ویژه در سنین پایین‌تر دارند و همچنین ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌های تخمدان، پانکراس و پروستات در این افراد افزایش پیدا کند. ژن‌های دیگری که در صورت جهش می‌توانند باعث سرطان پستان ارثی شوند عبارتند از: PTEN، TP53، CDH1، STK11، PALB2، ATM و CHEK2 . این ژن‌ها نیز در ترمیم DNA یا سرکوب تومور نقش دارند و جهش آنها می‌تواند بر ثبات و تنظیم رشد سلول‌ها تأثیر بگذارد و باعث ایجاد سرطان گردد.

داشتن سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان، به ویژه در میان بستگان درجه یک (مادر، خواهر یا دختر)، می‌تواند نشان دهنده خطر بالای سرطان پستان ارثی باشد. با این حال، همه افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند، دارای جهش ژنتیکی نیستند و هرکسی که دارای جهش ژنتیکی است، به سرطان پستان مبتلا نخواهد شد.

عوامل دیگری مانند سن، سبک زندگی و قرار گرفتن در معرض محیط نیز می‌توانند بر خطر ابتلا به سرطان پستان تأثیر بگذارند. بنابراین، مهم است که خطر ابتلا به جهش در این ژن‌ها را بر اساس سابقه شخصی و خانوادگی سرطان خود تخمین بزنید و اگر نگران خطر ابتلا به سرطان پستان ارثی هستید، آزمایش و مشاوره ژنتیک را در نظر بگیرید. آزمایش ژنتیک می‌تواند به شما در درک خطر و تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد سلامتی و گزینه‌های پیشگیرانه کمک کند.

زنان دارای جهش در ژن‌های مستعد‌کننده سرطان پستان چه کاری می‌توانند انجام دهند؟

زنانی که به دلیل جهش در ژن‌های مستعد‌کننده ابتلا به سرطان پستان در معرض خطر بالای سرطان پستان هستند، ممکن است گزینه‌های زیر را برای کاهش خطر یا تشخیص زودهنگام سرطان در نظر بگیرند:

  • جراحی پیشگیرانه: که شامل برداشتن پستان ها (ماستکتومی پیشگیرانه) یا تخمدان ها و لوله های فالوپ (اووفورکتومی پیشگیرانه) قبل از ایجاد سرطان است. این جراحی ها می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را به میزان قابل توجهی کاهش دهند، اما عوارض جانبی و تأثیرات عاطفی نیز دارند.
  • پیشگیری از طریق مصرف دارو: شامل مصرف دارو برای کاهش اثرات استروژن است که می‌تواند رشد برخی از سرطان‌های پستان را تحریک کند. رایج ترین داروهای مورد استفاده تاموکسیفن و رالوکسیفن هستند که انسداد کننده های انتخابی گیرنده استروژن هستند. این داروها می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را تا حدود 50 درصد کاهش دهند، اما خطرات و عوارض جانبی مانند لخته شدن خون و سرطان آندومتر نیز دارند.
  • روال های غربالگری پیشرفته: که شامل انجام آزمایش‌های مکرر و در فواصل زمانی کوتاهتر برای بررسی سرطان پستان، مانند ماموگرافی، سونوگرافی، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و معاینات بالینی پستان است. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص و درمان زود هنگام سرطان پستان کمک کنند، اما محدودیت‌ها و معایبی نیز دارند، مانند نتایج مثبت کاذب، تشخیص بیش از حد و قرار گرفتن در معرض اشعه.

تصمیم گیری برای انتخاب هر یک از این گزینه ها به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند سابقه شخصی و خانوادگی سرطان، نتایج آزمایشات ژنتیکی، سن، وضعیت سلامتی، و بالاخره ترجیح شخصی افراد. زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پستان هستند باید با پزشک خود در مورد مزایا و مضرات هر گزینه صحبت کنند و بر اساس شرایط فردی خود انتخاب های آگاهانه ای داشته باشند.

چرا باید به سرطان پستان، به‌خصوص از نوع ارثی، اهمیت داد؟

سرطان پستان (BC) شایع‌ترین سرطان در ایران است که ۱۲/۹ درصد از کل سرطان‌ها را به خود اختصاص داده است و تقریباً از هر ۲۰ زن یک نفر به آن مبتلا می‌شود. علت اکثر سرطان‌ها ناشناخته است، اما تقریباً 5 تا 10 درصد از همه سرطان‌های پستان، ارثی هستند و به دلیل جهش‌های ژنی هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.

از جمله مهمترین این جهش‌ها، جهش در دو ژن BRCA1 و BRCA2 است که به شدت با سرطان پستان، تخمدان، پانکراس و پروستات مرتبط می‌باشند. هر فردی، دو نسخه از ژن‌های BRCA1 و BRCA2 دارد که از هر یک از والدین خود به ارث می‌برد. اگر ژن BRCA1 یا BRCA2 (به دلیل تغییر ژنتیکی یا جهش)، به‌درستی کار نکند خطر ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد. جهش‌های BRCA، زنان را مستعد ابتلا به سرطان پستان (تا ۸۰٪) و سرطان تخمدان (۲۰ تا ۴۰٪) در طول زندگی می‌کند. مردانی که دارای جهش BRCA هستند در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات (تا ۳۵٪) و پانکراس هستند. تخمین زده می‌شود که از هر ۴۰۰-۳۰۰ نفر، یک نفر حامل جهش در یکی از دو ژن BRCA است. با اینحال، احتمال جهش در گروه‌های خاصی بیشتر از میانگین جمعیت است.

این گروه‌ها عبارتند از:

  • زنان با سابقه اخیر یا گذشته سرطان پستان یا تخمدان
  • مردان مبتلا به سرطان پروستات (به ویژه سرطان‌های متاستاتیک و پرخطر، سرطان‌های موضعی پیشرفته پروستات)
  • مردان و زنان مبتلا به سرطان پانکراس
  • زنان و مردان با سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان

دانستن اینکه آیا جهشی در ژن‌های BRCA1/2 (یا یک ژن سرطان ارثی دیگر) دارید یا نه، می‌تواند به شما و یا پزشکتان کمک کند تا خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را در خود بهتر پیش‌بینی کنید. همچنین اطلاع از ناقل بودن جهش در این ژن‌ها، گزینه‌های جراحی‌های پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، غربالگری برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه و ارائه درمان‌های هدفمندتر در صورت تشخیص سرطان را برای فرد ناقل مطرح می‌کند. علاوه بر آن، سایر افراد خانواده نیز با دانستن وضعیت خود به لحاظ داشتن جهش ژنتیکی مشابه، می‌توانند اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا، تشخیص زودرس یا درمان مؤثرتر سرطان در صورت ابتلا را انجام دهند.

نتایج آزمایش ژنتیک

به‌طور معمول، اگر فردی تصمیم به انجام آزمایش ژنتیکی داشته باشد، می‌تواند یکی از سه نوع نتیجه زیر را دریافت کند :

  • به این معنی است که هیچ تغییر یا جهشی در ژن‌های آزمایش شده شناسایی نشده است. با این حال، این بدان معنا نیست که شما هرگز به سرطان مبتلا نخواهید شد. توصیه های غربالگری سرطان همچنان باید بر اساس سابقه شخصی و خانوادگی شما باشد.
  • این بدان معناست که یک تغییر قابل توجه سرطان‌زا (موسوم به جهش "بیماری‌زا") در یک ژن پیدا شده است که باعث اختلال در عملکرد آن می‌شود. اعتقاد براین است که این امر خطر ابتلا به سرطان را در افرادی که دارای جهش هستند افزایش می‌دهد.
  • این بدان معنی است که یک تغییر (یا جهش) در یک ژن وجود دارد، اما در حال حاضر مشخص نیست که آیا این جهش خاص باعث اختلال در عملکرد ژن و افزایش خطر ابتلا به سرطان در حاملان آن می‌شود یا خیر. به خاطر داشته باشید که همه ما تغییرات ژنتیکی بی‌اهمیت (غیر بیماری‌زا) در اطلاعات ژنتیکی خود داریم، و بیشتر VUSها از این دسته از تغییرات ژنتیکی بوده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهند. این امکان وجود دارد که با گذشت زمان اطلاعات بیشتری در مورد آن جهش ژنتیکی خاص در دسترس قرار گیرد و باعث تغییر طبقه‌بندی آن به نوع بیماری‌زا یا غیر‌بیماری‌زا گردد.

اگر مشخص شود که فردی حامل جهش در BRCA1، BRCA2 یا یک ژن سرطان ارثی دیگر است (یعنی نتیجه مثبت)، این یافته به توضیح دلیل ابتلای او به سرطان یا داشتن سابقه خانوادگی سرطان کمک می‌کند. همچنین می‌تواند به این مفهوم باشد که فرد ناقل جهش ژنتیکی در معرض خطر ابتلا به سرطان در آینده می‌باشد. مهم است بدانید که مثبت بودن آزمایش یک تشخیص نیست و به این معنا نیست که فرد قطعاً به سرطان مبتلا خواهد شد. با داشتن این اطلاعات ژنتیکی، حاملان جهش ژنتیکی می‌توانند تصمیمات آگاهانه ای در مورد چگونگی مدیریت افزایش خطر ابتلا به سرطان در خود بگیرند.

اگر مشخص شود که فردی حامل جهش در یکی از ژن‌ها است، این می‌تواند پیامدهایی برای اعضای خانواده نیز داشته باشد. هر فرزند یا خواهر و برادر بیولوژیکی (چه مرد و چه زن) 50% احتمال دارد که حامل همان جهش ژنتیکی و مستعد ابتلا به سرطان باشد. داشتن یک نتیجه جهش مثبت نیز به احتمال زیاد به این معنی است که یکی از والدین فرد حامل همان جهش ژنی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان پستان ارثی و درک نتایج آزمایشات ژنتیکی، می‌توانید ویدیوهای کوتاه زیر را مشاهده کنید:

معرفی سرطان ارثی
تست ژنتیک برای سرطان پستان و تخمدان: BRCA1 , BRCA2 و بیشتر
درک نتایج آزمایش ژنتیکی برای سرطان ارثی
سوالات متداول
Company name

Powered By CanRisk

ارسال نظرات

تمام حقوق این سایت متعلق به HerCanRisk می‌باشد.